| ағылшынша | қазақша | Мысалы |
|---|---|---|
| CPU, Central Processing Unit | процессор | |
| device | құрылғы | |
| disk | диск | |
| hardware | аппараттық жасақтама (?) | Қазақстанда аппараттық жасақтамамен айналысатын инженерлер тапшы, бәрі шетінен БЖ әзірлеуші. |
| hot key | жылдам перне | Жылдам перне - пернетақта сөзінен алынды, keyboard. |
| kernel | өзек | Өзек - операциялық жүйенің негізгі құрамдас бөлігі, кіндігі десе де болады. |
| keyboard | пернетақта | |
| laptop | ноутбук | |
| mobile | ұтқыр (?) | ұтқырпон (mobile phone) |
| monitor | монитор | |
| mouse | тінтуір | |
| RAM, Random Access Memory | жедел жады | |
| screen | экран / скрин |
| ағылшынша | қазақша | Мысалы |
|---|---|---|
| boot | қосу | Linux операциялық жүйесін қосу. |
| command | пәрмен | |
| disable | сөндіру | |
| enable | қосу | |
| environment variable | ортаның айнымалысы | |
| freeware | тегін БЖ | Google Chrome - тегін БЖ. |
| GUI, Graphical User Interface | пайдаланушының графикалық интерфейсі | |
| install, setup | орнату | |
| partition | диск бөлімі | |
| reboot | қайта қосу | |
| root | түбі | |
| shell | ? | |
| shutdown | сөндіру | |
| terminal | терминал (пәрмен терминалы) | |
| tool | құрал | |
| uninstall | орнатылғанды жою | |
| update | жаңарту | |
| utility | көмекші бағдарлама, утилита |
| ағылшынша | қазақша | Мысалы |
|---|---|---|
| archive | мұрағат(-тау) | |
| bold | жуан | |
| compress | қысу | "Силикон алқабы" - деп аталатын әзіл-ысқақ сериалында Ричәд атты басты кейіпкер деректерді қысу алгоритмін ойлап табады. |
| copy | көшіру | |
| cut | қиып алу | |
| decrypt | шифрды шешу | Ал мына код құпиясөздерді дешифрлайды. |
| directory | директори | |
| encrypt | шифрлау | Мына код құпиясөздерді шифрлайды. |
| figure | сүгірет, сурет | |
| folder | бума | |
| hide | жасыру | |
| image, picture | бейне, кескін | |
| italic | көлбеу (курсивпен) | |
| list | тізім | |
| paste | кірістіру | |
| path | жол | |
| save | сақтау | |
| show | көрсету | |
| text | мәтін | |
| underline | асты сызылған |
| ағылшынша | қазақша | Мысалы |
|---|---|---|
| access | қолжеткізу | |
| account | әкаунт, есеп жазбасы | |
| allow | рұқсат беру | |
| deny | тыю, тыйым салу | |
| group | топ | |
| user | пайдаланушы | |
| verify | тексеру | Face ID сенің сен екеніңді тексереді. |
| Таңба | Қазақша | Ағылшынша |
|---|---|---|
| ^ | Caret, circumflex | |
| & | Ampersand, and | |
| ~ | Tilde | |
| ' | Apostrophe, single quote | |
| ` | Acute, back quote, grave, grave accent | |
| " | Quotation mark | |
| ! | Exclamation mark, exclamation point, bang | |
| ( | Left parenthesis | |
| ) | Right parenthesis | |
| { | Left curly brace | |
| } | Right curly brace | |
| [ | Left square bracket | |
| ] | Right square bracket | |
| < | Less than, left angle bracket | |
| > | Greater than, right angle bracket | |
| : | Colon | |
| ; | Semicolon | |
| * | Asterisk, star | |
| + | Plus | |
| - | Hyphen, minus, dash | |
| / | Forward slash, division | |
| \ | Back slash | |
| , | Comma | |
| @ | At | |
| # | Octothorpe, number, pound, sharp, hash | |
| $ | Dollar | |
| _ | Underscore | |
| . | Period, dot | |
| | | Vertical bar, pipe | |
| § | Section | |
| № | Numero | |
| % | Percent |
| ағылшынша | қазақша | Мысалы |
|---|---|---|
| authenticate | сәйкестендіру | Пайдаланушыны енгізген логины мен құпиясөзін сәйкестендіру арқылы тексерді. |
| authorize | ауторландыру / ауторизация, рұқсат беру | Ауторизация арқылы жүйеде әрекетті орындауға құқығыңыз бар-жоғын тексеру |
| chat | сөйлек / чат | Сөйлектегі ережелерге бағыныңыз. |
| connect | қосылу | Серверге қосылды. |
| connection | байланыс | |
| disconnect | ажырату | Серверден ажыратылды. |
| domain | домен | it-bilim.kz |
| download | жүктеп алу | Желіден/интернеттен бірдеңе жүктеп алу. |
| gateway | желілік қақпа | |
| get | алу | |
| hostname | хост атауы (желідегі компютер/сервер атауы) | |
| hyperlink | еренсілтеме | Уеб-парақшаға еренсілтеме арқылы өтсе болады. |
| login | кіру, логин | |
| logout | шығу | |
| network | желі | |
| port | порт | Көбінесе серверде қолданылады. Мысалы, 80-порт — стандартты HTTP протокол порты. |
| redirect | қайта бағыттау | |
| request | сұрама (сұрам) | |
| router | бағдарлауыш (route шыққан - бағыт) | |
| search | іздеу | |
| send | жөнелту, жіберу | send request — сұрам жіберу |
| server | сервер (желідегі компютер; serve сөзінен шыққан - қызмет көрсету) | Желі бойынша сұрамдарға жауап беретін кәдімгі компютер немесе сол жерде қосылып тұрған желілік сұрамдарға қызмет көрсететін нақты бағдарлама |
| upload | жүктеу | Серверге файлды жүктедім. |
| ағылшынша | қазақша | Мысалы |
|---|---|---|
| column | баған | |
| data | деректер | Интернет-дүкеннің тұтынушыларының деректерін талдау үшін машинаны оқыту алгоритмін әзірледік. |
| database | дерекқор (ДҚ) | |
| drop, delete, remove | жою | |
| index | индекс | |
| insert | енгізу | |
| join | біріктіру | |
| limit | шектеу | |
| query | сұраным | |
| row | жол | |
| select | таңдап алу | |
| split | бөлу | |
| storage | қойма | |
| table | кесте |
| ағылшынша | қазақша | Мысалы |
|---|---|---|
| architecture | құрылым | |
| backend | бәкенд, сервердегі БЖ | |
| built-in | кіріктірілген | |
| clean architecture | жинақы құрылым | |
| clean code | жинақы код | |
| code, source code | код | Бағдарламаның "бастапқы коды" мағынасында немесе қатенің не статустың "коды/нөмірі" мағынасында қолданылады. Мысалы, HTTP code — HTTP статустың коды |
| coding, programming | бағдарламалау, кодтау, БЖ әзірлеу | https://cpfed.kz/ - Қазақстанның Спорттық Бағдарламалау Федерациясының бас сайты. https://contest.cpfed.kz/ - контестерге арналған сайттары. |
| compile | кәмпайлдау | C++ -та жазған кодым кәмпайлдануда. |
| contest | сайыс | |
| continuous delivery | үздіксіз жеткізу | |
| continuous integration | үздіксіз интеграция | |
| convention | уағдаластық | |
| debug | түзету, жөндеу (бағдарламаны) | |
| default | әдепкі | |
| dependency | тәуелділік | |
| dependency injection | тәуелділік енгізу | |
| deploy | жаю | Қолданбаны серверде жайдық. |
| design | жобалау | |
| develop | әзірлеу | Біз жүйенің бәкендін әзірлейміз. |
| dynamic | динамикалық | |
| framework | фреймуорк | |
| from scratch | жаңадан бастап | Жобаны нөлден бастап жасады. |
| frontend | фронтенд, клиенттегі БЖ | |
| integrate | интеграция | |
| invalid | жарамсыз | |
| issue | мәселе | |
| legacy | қалған-құтқан код | |
| library | кітапхана / коджинақ | |
| maintain | демеу | |
| MVC, Model View Controller | құрылым: модел, кескін, реттеуші | |
| object-oriented design | ОНЖ, обжектке-негізделген-жобалау | |
| object-oriented programming | ОНБ, обжектке-негізделген-бағдарламалау | |
| open source | коды ашық БЖ | Open source технологиясын қолдана отырып уеб-қолданбасын әзірледік. |
| programming languages | бағдарламалау тілдері | |
| record | жазба | |
| report | есеп | Тимлид тобындағы қызметкерлерінің жұмыс нәтижелері туралы есеп беруде. |
| rule | ереже | |
| software | бағдарламалық жасақтама (БЖ) | Біздің компания БЖ әзірлеумен айналысады. |
| template | үлгі | |
| VCS, Version Control System | нұсқаны басқаратын жүйе | |
| DRY (Don't Repeat Yourself) | «жазғаныңды қайталама» - деген әзірлеу қағидасы | |
| KISS (Keep It Simple Stupid) | «қиындатпа» - деген әзірлеу қағидасы | |
| YAGNI (You Aren't Gonna Need It) | «саған бұл қажет емес» - деген әзірлеу қағидасы | |
| SOLID | Боб ағай ойлап тапқан обжектке негізделген жобалаудың 5 қағидасының қысқаша атауы | |
| Single Responsibility Principle | Жалғыз Міндет Қағидасы | |
| Open-Close Principle | Ашу-Жабу Қағидасы | |
| Liskov Substitution Principle | Лискобтың Ауыстыру Қағидасы | |
| Interface Segregation Principle | Интерфейстерге Ұсақтау Қағидасы | |
| Dependency Inversion Principle | Тәуелділікті Төңкеру Қағидасы |
| ағылшынша | қазақша | Мысалы |
|---|---|---|
| abstract | абстракт | |
| append | қосу, жалғау | |
| argument | аргумент | |
| array | ? | |
| asynchronous | асинхронды | |
| automatic | аутоматты | |
| boolean | булин, булиндік дерек түрі | |
| char, symbol | таңба | |
| child | бала | |
| class | класс | |
| concurrency | үйлесе орындалу | |
| configure | баптау | |
| constant | тұрақты (тұрақты шама) | |
| count | санау | |
| current | қазіргі, ағымдағы | current date — қазіргі мезгіл |
| data type | деректер түрі, деректер типі (?) | |
| definition | анықтама | |
| deprecated | ескірген (қажетсіз) | |
| dictionary | сөздік | |
| documentation | құжаттама | |
| error, bug | қате | HTTP 404 Error - серверде сұратылған файл табылмады; ZeroDivisionError - нөлге бөлу қатесі; SyntaxError - бағдарламаның синтаксисіндегі қате. |
| exception | ерекшелік | Ерекшелік - жүйенің жеке код қолдануға мәжбүрлейтін ерекше әрекеті. |
| exit | шығу, тоқтату (бағдарламадан шығу, тоқтатуды білдіреді) | |
| expression | өрнек | |
| extend | кеңейту | |
| formatting | пішімдеу | |
| function | функция | |
| function call | функцияны шақыру | |
| immutable | өзгермейтін | |
| implement | жүзеге асыру | |
| import | импорт | |
| inherit | мұралау (?) | |
| initialize | инишилдау, бастау | |
| input | кіріс | |
| instance | үлгі | |
| interface | интерфейс | |
| iteration | қайталау, итерация | |
| key, keyword | кілт | |
| length | ұзындық | |
| list | тізім | |
| loop | айналма, цикл | |
| method | әдіс | |
| module | модүл | |
| multiprocessing | ? | |
| mutable | өзгермелі | |
| nested | кірістірілген, көпқабатты | |
| number | сан | |
| object | обжект | |
| open | ашу | |
| output | шығыс | |
| package | пакет | |
| parallelism | қатар орындалу, параллелизм | |
| parameter | параметр | |
| parent | ата | |
| placeholder | уақытша атау (?) | |
| private | жабық | |
| process | үрдіс (?), процесс | |
| property | меншік | |
| protected | қорғалған | |
| public | ашық | |
| queue | кезек | |
| quotes | тырнақша | |
| read | оқу | |
| return | қайтару | |
| run, execute | қосу, орындату | |
| scope | әсер аумағы | |
| security | қауіпсіздік | |
| set | жиын | |
| settings | баптаулар | |
| sign | белгі | |
| sort | сұрыптау, сорттау | |
| static | статикалық | |
| stream | ағын | |
| string | жол | |
| thread | ? | |
| true / false | ақиқат / жалған | |
| tuple | кортеж (?) | |
| value | мән | |
| variable | айнымалы | |
| write | жазу |
| ағылшынша | қазақша | Мысалы |
|---|---|---|
| branch | тармақ | |
| main | негізгі | |
| merge | біріктіру | |
| merge request | біріктіру сұрамы | |
| pull | тарту | |
| pull request | біріктіру сұрамы | |
| push | жөнелту | |
| review | кодты тексеру |
CC-BY 4.0 лицензиясы.